12 lĩnh vực đầu tư tiềm năng của Myanmar (1-6)

Thứ năm - 11/09/2014 12:31

Lĩnh vực đầu tư

Tìm hiểu cơ hội xúc tiến đầu tư & thương mại với Myanmar – Tài liệu hội thảo ngày 8.5.2012 - LSQ Cộng hoà LB Myanmar tại TP.HCM

1. LĨNH VỰC NGÂN HÀNG – TÀI CHÍNH – BẢO HIỂM

      Hệ thống tài chính ở Myanmar được tái cơ cấu lại vào những năm 1989-1990, thời kỳ ban đầu của nền kinh tế hướng thị trường được thực hiện tại quốc gia này. Nhằm thiết lập một hệ thống tài chính lành mạnh và hiệu quả, tư nhân được phép tham gia vào các hoạt động tài chính. Những điều chỉnh cần thiết trong lĩnh vực pháp luật được đưa ra dẫn tới sự ra đời của một loạt các luật mới trong lĩnh vực ngân hàng, hải quan, thuế, và bảo hiểm. Đồng thời, chính phủ cũng thiết lập nền tảng của thị trường vốn thông qua phát hành trái phiếu chính phủ và thành lập một liên doanh Trung tâm giao dịch chứng khoán Myanmar ( giữa ngân hàng kinh tế Myanmar và trung tâm nghiên cứu Daiwa – Nhật Bản)

       Đứng đầu hệ thống tài chính Myanmar là Bộ Tài Chính và Ngân khố quốc gia ( Ministry of Finance and Revenue ). Bộ này có quyền cao nhất trong việc kiểm soát và quản lý các vấn đề liên quan đến tài chính sách tài khóa và tiền tệ cũng như quản lý việc in tiền, chứng khoán. Bộ tài chính và ngân khố quốc gia là chủ quản của các định chế tài thuộc sở hữu nhà nước và các cơ quan tài chính của chính phủ:

Các định chế tài chính thuộc sở hữu nhà nước

 Ngân hàng trung ương Myanmar ( Central Bank of Myanmar)
 Ngân hàng Ngoại thương Myanmar ( The Myanmar Foreign Trade Bank )
 Ngân hàng Kinh tế Myanmar ( The Myanmar Economic Banks )
 Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Myanmar ( The Myanmar Agriculture and Rural Development Bank ) – thuộc quản lý của Bộ Nông nghiệp và Thủy lợi từ năm 1996)
 Ngân hàng Đầu tư và thương mại Myanmar ( Myanmar Investment and Commercial Bank)
 Công ty Tín dụng bán lẻ ( Myanmar Small Loan Enterprise )
 Công ty Bảo hiểm Myanmar ( Myanmar Insurance)
Các ngân hàng này sẽ phục vụ cho các lĩnh vực đầu tư phù hợp
Các cơ quan tài chính của chính phủ
 Vụ ngân sách
 Vụ hải quan…

Các ngân hàng tư nhân

Ngân hàng Trung ương Myanmar đã cấp phép thành lập cho khoảng 20 ngân hàng tư nhân. Các ngân hàng tư nhân hoạt động khá mạnh và chiếm vai trò quan trọng trong hệ thống ngân hàng tại quốc gia này. Tuy nhiên, sau khủng hoảng tài chính – ngân hàng tại Myanmar năm 2003, nhiếu ngân hàng tư nhân thu hẹp hoạt động hoặc sáp nhập với nhau, do đó, hiện nay chỉ còn 15 ngân hàng tư nhân còn hoạt động gồm :

1) Myanmar Citizens Bank Ltd
2) Co-operative Bank Ltd
3) Yadanabon Bank Ltd
4) First Private Bank Ltd
5) Myawaddy Bank Ltd
6) Yangon City Bank Ltd
7) Yoma Bank Ltd
8) Myanmar Oriental Bank Ltd
9) Tun Foundation Bank Ltd
10) Kanbawza Bank Ltd
11) Asian Yangon International Bank Ltd
12) Myanmar Industrial Development Bank Ltd
13) Myanmar Livestock and Fisheries Development Ltd
14) Sibin Tharyaryay Bank Ltd
15) Innwa Bank Ltd

Các văn phòng đại diện của Ngân hàng nước ngoài

Giai đoạn trước năm 2003, khoảng trên 40 ngân hàng nước ngoài đã được cấp giấy phép thành lập văn phòng đại diện. Hiện nay, chỉ còn khoảng 13 ngân hàng nước ngoài có văn phòng đại diện còn hoạt động tại Myanmar, như : KrungThai Bank Public, Malayan Banking Berhad, Mizuho Corporate Bank, Overseae Chinese Banking Coperation, Public Bank Berhad, Development Bank of Singapore, Standard Chartered Bank…

Ngoài ra, tuần báo Voice đưa tin Myanmar sẽ thành lập ngân hàng đầu tiên liên quan đến ngành xây dựng để khuyến khích sự tham gia của các doanh nhân, nhằm phát triển nền kinh tế quốc gia. Tập đoàn Công ty Phát triển Quốc gia hoạt động từ tháng 9/1998 đã được giao trách nhiệm thành lập Ngân hàng Xây dựng này.

Các dịch vụ tài chính – ngân hàng , bảo hiểm

Tiền tệ của Myanmar là đồng Kyat ( K ). Tiền giấy có những loại sau : 5.000K, 1.000K, 500K, 200K, 100K, 50K, 20K, 15K, 10K, 5K, và 1K. Dù bất cứ lý do gì thì cũng không cho phép chuyển đồng Kyat ra khỏi đất nước Myanmar. Ngoài ra tại Myanmar đồng Đô la Mỹ rất phổ biến và có thể thanh toán tại mọi nơi.
Do các dịch vụ Ngân hàng chưa phát triển và còn nhiều hạn chế nên thẻ tín dụng, ATM hầu như vô tác dụng ở Myanmar vì chỉ có khách sạn 5 sao chấp nhận. Ngoài ra, một khó khăn không nhỏ nữa là kênh thanh toán. Các doanh nghiệp làm ăn với Myanmar chưa thanh toán trực tiếp mà thông thường phải thông qua bên thứ ba ( hiện nay thường thông qua Ngân hàng tại Singapore )
Do vậy, Chính phủ hai nước khuyến khích các Ngân hàng thương mại hai nước Việt Nam - Myanmar hợp tác để thành lập thuận tiện trong việc thanh toán. Đối tác giao thương phía Việt Nam là Ngân hàng BIDV, MB.

2. HÀNG KHÔNG

       Có 3 hãng hàng không tư nhân nội địa là Air Mandalay, Air Bagan và Yangon Airways và một hãng hàng không quốc gia là Myanmar Airways
       Hàng không quốc gia Myanmar là Myanmar Airways ( MA ) hiện chỉ có 4 máy bay thực hiện các chuyến bay tới 25 thành phố của nước này, gồm: Fokker F-28, Fokker F-27, ATR-72 và ATR-42, trong đó chiếc F-27 cho tới nay đã có thâm niên sử dụng tới 40 năm.

        MA ra đời cách đây 61 năm, với tên gọi ban đầu là Union of Burma Airways (UBA), khi đó có 19 đường bay nội địa và sau đó mở rộng thêm các đường bay tới Bangkok, Calcutta, Chittagong vào năm 1950, tới Penang, Singapore và Kathmandu vào năm 1953.

       Năm 1972, UBA đổi tên thành Burma Airways Corporation (BAC) và đến năm 1989 lại đổi
thành Myanmar Airways (MA). Từ đó cho tới năm 1993, hãng đã tiếp tục tăng cường và mở rộng thêm các tuyến bay tới Bangkok, Singapore, Dacka, Kathmandu, HongKong, Jakarta.

       Sau đó, MA hợp tác với hãng Highsonic của Singapore thành lập một liên doanh có tên là Myanmar Airways International (MAI) để mở rộng dịch vụ bay quốc tế của hãng.
       Ngoài MA do nhà nước quản lý, trong khoảng thời gian 1994-1995, Myanmar còn có hai hãng hàng không tư nhân là Air Mandalay và Yangon Airways thực hiện các chuyến bay nội địa, và đến năm 2004 lại có thêm một hãng hàng không nội địa tư nhân nữa là Air Bagan.

       Hiện MA có kế hoạch mua thêm các máy bay hiện đại để nâng cấp dịch vụ bay nội địa nhằm đảm bảo an ninh hàng không của nước này.
Hai nước VN – Myanmar đã ký Hiệp định vận chuyển hàng không vào ngày 13/10/1995 tại Hà
Nội
        Myanmar là một trong bốn nước sáng lập ra Tiểu vùng hợp tác vận tải hàng không Myanmar, Lào , Campuchia và Việt Nam (tiểu vùng CLMV). Quan hệ vận tải hàng không giữa bốn quốc gia trong Tiểu vùng CLMV được điều chỉnh bằng hiệp định đa biên CLMV về vận tải hàng không ký chính thức ngày 04/12/2004 tại Hà Nội. Myanmar là quốc gia lưu chiểu hiệp định này.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính Phủ, Tổng công ty Hàng không Việt Nam ( Vietnam Airlines ) đã triển khai nghiên cứu thị trường Myanmar và đã chuẩn bị kế hoạch khai thác đến Myanmar. Tuy nhiên, do hậu quả của cơn bão Margis tháng 5/2008 tại Myanmar, ngành du lịch nước này đã chịu tác động nghiêm trọng, ảnh hưởng đến kế hoạch mở đuờng bay của TCT Hàng không Việt Nam. Cục Hàng không Việt Nam và Tổng công ty sẽ tiếp tục nghiên cứu khả năng sớm mở đường bay trực tiếp đến Myanmar vào thời điểm thích hợp.

3. TRỒNG CÂY CÔNG NGHIỆP

 Cây cao su :
Chính phủ Myanmar, đặt mục tiêu mở rộng diện tích trồng cây cao su thêm 81.000 hecta, nhằm mục đích đẩy xuất khẩu cao su trong tài khóa 2008-2009 (bắt đầu từ tháng 4/08)
Trong tài khóa 2007-2008, Myanmar đã trồng 364.500 hecta cao su, đạt sản lượng trên 80.000 tấn, trong đó xuất khẩu 60.000 tấn
Với lượng mưa nhiều, điều kiện khí hậu và đất đai thuận lợi, Bang Mon ở miền đông nam Myanmar trở thành khu vực sản xuất cao su lớn nhất nước trong nhiều năm qua. Ngoài ra, cao su cũng được trồng nhiều tại khu vực Tanitharyi và tại các bang như Kachin, Kayin và Shan, với hình thức trồng cao su được chuyển đổi từ quy mô nhỏ tới quy mô thương mại.

Myanmar đang có kế hoạch mở rộng trên 40.000 ha trồng cao su dọc theo dãy núi May Yu tại phía Đông bang Rakhine – một phần trong kế hoạch mở rộng canh tác để lấy mủ cao su trong giai đoạn 10 năm (2007-2008 đến 2017-2018). Ngành trồng trọt cây cao su của Myanmar được phục hồi sau năm 1988 do các doanh nghiệp nhà nước được phép thúc đẩy canh tác và kinh doanh mủ cao su một cách rộng rãi.
Cùng với đay, bong và một số cây khác thì cao su là cây trồng công nghiệp chính của Myanmar. Trong đó, mủ cao su đuợc xuất khẩu chủ yếu tới Trung Quốc, Malaysia, Singapore, Việt Nam, Thái Lan và Indonesia.

 Cà phê, ca cao, tiêu, điều…
Các doanh nghiệp Việt Nam có thể triển khai các hình thức hợp tác và đầu tư tại Myanmar trong các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, trang trại trồng rừng, trồng cây công nghiệp (cao su, cà phê, chè, hạt tiêu, hạt điều,…) sản xuất thức ăn gia súc, nuôi trồng thủy sản, chề biến nông sản, hải sản. Theo các thỏa thuận đã đạt được, các nước Myanmar, Lào, Campuchia và Việt Nam đã thiết lập một cơ chế phối hợp chung và đa dạng hóa hình thức hợp tác, trong đó chú trọng mô hình 2+1 trong các lĩnh vực thương mại, điện lực, khai khoáng, trồng cây công nghiệp có giá trị cao như cao su, cà phê, cacao, tiêu, điều….

4. SẢN XUẤT VẬT LIỆU XÂY DỰNG, BẤT ĐỘNG SẢN

 Sản xuất vật liệu xây dựng

 Xi măng
      Chính phủ Myanmar cho biết trong thời gian qua chỉ sản xuất được gần 379 nghìn tấn, giảm 9,6% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, lượng xi măng nhập về cũng giảm khoảng 8.3%
      Myanmar làm ra 420 nghìn tấn xi măng và nhập về một khối lượng trị giá 29,25 triệu USD.
      Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng, phục vụ cho các công trình xây dựng cơ bản như cầu, đường, đập và nhà cửa, chính phủ nước này đang tìm cách cho xây thêm nhiều nhà máy sản xuất xi măng.

 Sắt, thép
Myanmar đang tiến hành tập hợp các nhà máy liên quan tới ngành sản xuất thép ở Yangon để tổ
chức thành một đặc khu công nghiệp gang thép, trên diện tích rộng 442 ha ở vùng ngoại ô Myaung Dagar, cách thành phố Yangon 58km về phía bắc.
Hiện nay, có 50 nhà máy liên quan tới ngành sản xuất thép đang hoạt động tại Yangon, trong đó có 30 nhà máy siêu công suất và một số nằm trong 2 khu công nghiệp Shwepyithar và Hlaingtharyar

      Các số liệu thống kê cho thấy : Myanmar tiêu thụ khoảng 500.000 tấn sắt thép mỗi năm và hiện cần thêm nhiều nhà máy gang thép để đáp ứng nhu cầu của ngành công nghiệp đang phát triển mạnh trong nước. Myanmar hiện đang có 19 khu công nghiệp, phân bố tại 9 bang và khu vực hành chính, với hơn 9.000 nhà máy đang hoạt động. Trong số các khu công nghiệp này, có 5 khu được đặt tại Yangon là Hlaingtharyi, Dagon (phía nam), Shwepyitha, Mingaladon và Thanlyin.
      Mặc dù vậy, Myanmar vẫn đang tích cực khai khẩn đất hoang để thành lập thêm nhiều khu công nghiệp tại thành phố Yangon lớn nhất nước này, nhằm điều chuyển một cách có hệ thống các nhà xưởng ra khỏi khu vực dân cư, trong khuôn khổ một kế hoạch tái quy hoạch của các quan chức địa phương. Ủy ban phát triển thành phố Yangon cho biết có nhiểu xí nghiệp công nghiệp tư nhân như vậy đang họat động tại các khu dân cư đông đúc của thành phố từ nhiểu thập kỷ trước, và một số đã gây ra các vấn đề về môi trường cho người dân địa phương, cả về mặt thể chất lẫn tâm lý.

 Bất động sản
      Thành phố lớn nhất Myanmar là Yangon với số dân 6 triệu người. Chính phủ Myanmar cũng đang có kế hoạch mở rộng hơn nữa thành phố này, mặc dù diện tích của Yangon đã phát triển gấp hai lần trong 9 năm trở lại đây.
       Tuy Myanmar còn có trên một chục thành phố nữa có quy mô dân số nhỏ và vấn đề đô thị hóa chưa đáng lo ngại. Để giải quyết những thách thức do tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, việc xây dựng các đô thị vệ tinh cũng hết sức cần thiết.

       Dân số Myanmar hiện nay vào khoảng trên 53 triệu người, dự kiến sẽ tăng lên đến 61 triệu người vào năm 2010. Tỷ lệ dân số đô thị và nông thôn hiện nay là 25% và 75%
       Theo giới thương gia, các công ty tư nhân của Myanmar đã tiến hành hầu hết các hoạt động đầu tư và lĩnh vực công nghiệp, tiếp sau đó là lĩnh vực bất động sản
       Ủy ban Đầu tư Myanmar cho biết đầu tư tư nhân toàn quốc trong ngành công nghiệp đã lên tới 34,041 tỷ Kyat ( 27 triệu USD ), trong khi đầu tư vào bất động sản đạt 30,081 tỷ Kyat ( 23,8 triệu USD)

5. LĨNH VỰC KHAI THÁC DẦU MỎ, KHÍ ĐỐT

       Myanmar là quốc gia có nhiều tiềm năng về dầu mỏ và khí đốt với rất nhiều nguồn khí tự nhiên, nhất là ở các vùng biển ngoài khơi. Với 03 mỏ dầu khí lớn ngoài khơi và 19 mỏ ở đất liền, Myanmar được đánh giá có trữ lượng dầu mỏ 510 tỷ m³. Các chuyên gia cho rằng, nước này có thể sản xuất 3,2 tỷ thùng dầu thô. Mới đây, Bộ trưởng năng lượng các nước Hiệp hội các quốc gia Đông – Nam Á (ASEAN) và Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc đã tới thành phố Mandalay lớn thứ hai ở Myanmar để thúc đẩy hợp tác năng lượng với nước này. Tại cuộc gặp, các bên thảo luận biện pháp soạn thảo lộ trình thực hiện kế hoạch xây dựng hệ thống dự trữ dầu mỏ ở mỗi nước nhằm đối phó nhu cầu dầu mỏ tăng ờ khu vực châu Á và khả năng tăng giá dầu trong tương lai.
Thống kê chính thức của Nhà Nước Myanmar cho thấy, tính đến hết tháng 5-2009, nước này có 89 dự án đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực dầu khí, với tổng vốn đầu tư 3,398 tỷ USD, đứng thứ hai trong số đầu tư nước ngoài vào nước này, sau ngành điện. Theo tổ chức thống kê trung ương Myanmar, trong năm tài khóa 2008-2009, nước này sản xuất 6,89 triệu thùng dầu thô và 11381 tỷ m³khí đốt; thu 2,384 tỷ USD từ việc xuất khầu 10,674 tỷ m3 khí đốt.

Đầu năm nay, Myanmar xúc tiến thỏa thuận ký cuối năm 2008 với một tập đoàn nước ngoài xây dựng đường ống dẫn khí đốt từ các mỏ khí ở vùng biển Tây bắc Myanmar tới Trung Quốc. Thỏa thuận trên được ký giữa công ty năng lượng Nhá nước Myanmar với tập đoàn gồm 4 công ty nước ngoài là Daewoo và Korea Gas của Hàn Quốc, ONGC Videsh và GAIL của Ấn Độ, trong đó Deawoo nắm 60 % cổ phần. Thỏa thuận có thời hạn 30 năm, theo đó sẽ đưa khí đốt từ các mỏ ngoài khơi bang Ra-khin của Myanmar tới Trung Quốc, được ký sau khi các đối tác phát hiện khí tự nhiên ở lô A-1 (thuộc khu Suê, có trữ lượng khí từ 113,2 đến 170 triệu m³ và khu Suê-phiu), lô A-3 thuộc khu Mi-a ở ngoài khơi Ra-Khin từ tháng 1-2004 đến tháng 4-2005.

       Các nhà đầu tư kỳ vọng, việc xuất khẩu khí đốt được thực hiện thông qua đường ống dẫn khí nằm trên lãnh thổ Myanmar sẽ giúp cải thiện kinh tế những địa phương có đường ống đi qua. Dự kiến, năm 2013, đường ống này sẽ đi vào hoạt động. Thái Lan cũng là một trong những nước đầu tư lớn vào lĩnh vực dầu khí ở Myanmar. Công ty PTTEP của Thái Lan thăm dò và phát triển 02 mỏ khí lớn ngoài khơi vùng biển Gia-da-na và Giê-ta-gun. Kể từ năm 2003, PTTEP quản lý thêm 05 mỏ khí ngoài khơi Myanmar và trở thành nhà điều hành duy nhất phụ trách lô M-7, M-9, M-3, M-4, và M-11 ở khu vực ngoài khơi Mốt-ta-ma; Năm 2005 khoan thử 07 giếng dầu phát hiện khối lượng lớn khí có giá trị thương mại gồm Zawtika-1. Gawthaka-1, Karkonna-1, Zawtika-3, Zawtika-4 và Zawtika-5.

Tháng 6-2008, công ty PTTEP và công ty công cộng PTT cùng ký với Myanmar thỏa thuận bán khí tự nhiên được sản xuất từ lô M-9 ( có tổng trữ lượng khí ước đạt hơn 226,5 tỷ m³ và khả năng sản xuất khoảng 8,49 tỷ m³/ngày ). Các nhà đầu tư Thái Lan hy vọng lô M-9 sẽ có khả năng sản xuất và xuất khẩu khí sang Thái Lan vào cuối năm 2012. Cuối năm nay, công ty Essar của Ấn Độ cùng ONGC và GAIL sẽ tiến hành khảo sát khoan tại bang Ra-khin nhằm thăm dò khí đốt tại vùng này.

6. KHAI THÁC CHẾ BIẾN KHOÁNG SẢN

 Than
      Myanmar là một quốc gia có trữ lượng than lớn, những mỏ than nằm rải rác ở Ayeyarwada và hạ
lưu sông Chidwin cũng như khu vực phía Bắc của Myanmar. Myanmar có tổng số 16 mỏ than chính trải dọc trên đất nước. Việc sản xuất và buôn bán than trước đây chưa được chú ý vì sự khác biệt quá xa trong việc dự trữ than, thiếu cả những đầu tư thiết yếu vào khai thác than vì quan niệm cho rằng than là “ nhiên liệu bẩn”

       Trong số 16 vỉa than chính, mỏ than Kalewa và Namma đang chủ yếu sản xuất phục vụ thương mại. Ước tính trữ lượng quặng và đánh giá kỹ thuật của hai mỏ này như sau :

Mỏ than Kalewa, Namma và một phần lớn những mỏ than tư nhân ở Samlaung hiện đang sản
xuất phục vụ nhu cầu của ngành công nghiệp luyện thép và các nhà máy xi măng tư nhân.
Hiện nay, Myanmar đã trở thành thành viên của diễn đàn Than của ASEAN, điều này đã mở ra cơ hội mới cho quốc gia này về đầu tư vào ngành than và thúc đẩy phát triển điện khí hóa nông thôn thông qua việc ứng dụng công nghệ than trong việc phát điện tại khu vực khả thi

Trong thời gian tới, than sẽ được sử dụng cả trong phát điện và các lĩnh vực không thuộc ngành điện. Vì thế Myanmar cần phải mỏ rộng việc khai thác để thúc đẩy việc xác định trữ lượng than, kêu gọi vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và chuyển giao công nghệ dùng than để sản xuất điện cũng như các ngành công nghiệp khác. Kêu gọi việc đầu tư tư nhân vào tìm kiếm khai thác than, giới thiệu công nghệ than sạch để bảo vệ môi trường và hệ thống giá cạnh tranh để hoàn thiện các nguồn năng lượng khác.

 Mỏ đá quý
Myanmar nổi tiếng khắp thế giới trong việc sản xuất đá quý và ngọc. Đất nước này sở hữu nhiều viên ngọc lớn nhất thế giới như: Viên ruby 21.450 cara, viên sapphire 63.000 cara, viên peridot 329 cara và viên ngọc trai 845 cara. Có đến 6 khu mỏ đá quý và ngọc bích trên khắp nước Myanmar : Mogok, Mongshu, Lonkin/Phakant, Khamhti, Moenyin và Namyar. Từ năm 2000, chính phủMyanmar đã hợp tác với 10 công ty tư nhân để tiến hành khai thác. Nghề kinh doanh ngọc và đá quý cũng đã phát triển rất mạnh từ năm 1946 cho đến nay, đem về cho Myanmar khoảng 453,6 triệu USD hằng năm.

 Các mỏ khoảng sản khác
Myanmar cũng có các mỏ khoáng sản quý hiếm như : Đồng, niken, vonfram, thiếc, đá granit,
vàng, bạc,… với trữ lượng rất lớn. Mỏ đồng ở khu vực Mandalay có trữ lượng tương đương với các mỏ đồng của Nam Phi.

Tác giả bài viết: Tony

Nguồn tin: LSQ Cộng hoà LB Myanmar tại TP.HCM